In de KUNST KIJKWIJZER^©, bespreek ik hoe je op een gemakkelijke maar geconcentreerde manier naar kunst kunt kijken. Ik leer je, dat te benoemen en te verwoorden wat je ziet en je gewaar wordt. 

Les 5.             AFSTAND TOT DE WERKELIJKHEID

In les vier heb ik uitgebreid stil gestaan bij ‘Formaat en Maatvoering’. In deze les werd duidelijk dat de keuze die de kunstenaar hierin maakt, een belangrijke invloed heeft op hoe wij zijn kunst(werk) ervaren. 

In deze vijfde les, kijken we naar nog zo’n belangrijk aspect dat van grote invloed is. De keuze die de kunstenaar maakt ten aanzien van de relatie van zijn werk tot de alledaagse werkelijkheid. Soms lijkt het of een kunstwerk bijna samenvalt met die alledaagse werkelijkheid. Hooguit wordt een beeld of een voorwerp uit de context gelicht. In veel andere kunst(werken) zien we dat de kunstenaar een zekere afstand schept tot de alledaagse werkelijkheid. Zijn werk vormt dan een interpretatie of vertaling, abstrahering van de werkelijkheid. Zo ontstaat in de beeldtaal van de kunstenaar een ‘nieuwe’ werkelijkheid. Meer specifiek de werkelijkheid van de wereld van de kunstenaar. We zeggen hierover dan dat de kunstenaar zijn eigen universum schept. In de moderne en vooral ook hedendaagse kunst zijn er kunstenaars, die in hun werk eigenlijk alleen maar verwijzen naar de wereld van de kunst, of naar zijn eigen concrete in kunstwerken ‘gegoten’ werkelijkheid, zijn kunstwereld.  

Kortom die als ‘afstand’ tot de werkelijkheid omschreven benadering van de kunstenaar is een belangrijk onderscheiden principe. Om dit aspect aan u uit te leggen maak ik een vergelijking, in op zoek naar de ‘werkelijkheid’.  Veel plezier met les vijf. 

Jan Willem van Rijnberk

KUNST KIJKEN NEDERLAND.nl 

LES 5: AFSTAND TOT DE WERKELIJKHEID, een andere eenheid?

Opzoek naar de werkelijkheid

In les vier zagen we dat, door de keuzes van de kunstenaar ten aanzien van afmeting en formaat wij als toeschouwer worden beïnvloed, hoe maatvoering ons beïnvloedt bij het ervaren van het kunstwerk. In deze les kijken we naar nog zo’n belangrijk gegeven. In hoeverre de door de kunstenaar gemaakte uitbeelding wel of juist niet samenvalt met de visuele realiteit van onze alledaagse werkelijkheid. 

De benadering van de werkelijkheid 

  Natuurlijk is de relatie die de kunstenaar in zijn kunstwerk heeft aangebracht tot de reële werkelijkheid, iets wat door ons als beschouwer direct wordt opgemerkt. Elke mens vertrekt in zijn ‘beeldidioom’ vanuit de door hem of haar waargenomen werkelijkheid, zoals de alledaagse realiteit zich aan ons voor doet, zoals ze door ons wordt gezien. 

Soms vergeten we dat ook een kunstenaar, net als een schrijver, start met een wit vel papier of leeg doek voor zich. Dat voordat de kunstenaar zijn uitbeelding schept, er dus eigenlijk ‘niks’ was. Dat alles wat de kunstenaar maakt een geconstrueerde werkelijkheid is. Nu zijn kunstenaars vooral meesters van de verbeelding en doen niets liever - zo lijkt het - als een spel spelen met ‘de realiteit’ door hier op in te grijpen. Populair en bekend zijn de werken van bijvoorbeeld de Belgische kunstenaar René Magritte (1898 – 1967) die een illusionistisch spel speelde met de door hem geschilderde weergegeven ‘werkelijkheid’ zoals hiernaast. Pas dan beseffen we het. Het schilderij is niet het echte voorwerp maar een afbeelding ervan, ook al lijkt de weergave nog zo natuurgetrouw.... 

tot zover deze kennismaking met les 5, klik hier om terug te gaan.

KUNST KIJKEN NEDERLAND